Damcılı bulağı-təbiətin sirli möcüzəsi
Damcılı bulağı Avey dağının cənub-şərq ətəyində, Damcılı mağara düşərgəsinin içərisində yerləşir. Mağara yarımdairəvi, qövsvari formadadır, ön hissəsi geniş və açıqdır. Qarşı tərəfin hündürlüyü təxminən 4 metrə çatır. Azərbaycan dilində “su damlası” mənasına gələn Damcılı təbiətin yaratdığı nadir təbiət incilərindəndir.
Damcılı mağara düşərgəsi əhəngdaşı divarında bir neçə şirin su mənbəyini özündə mühafizə edir, buradan axan su damcıları qayaların içindən, süxurların arasından və dağ otlarının yarpaqlarından süzülüb “ovuc”da yığılaraq saf, buz kimi bir bulaq əmələ gətirir. Bulağın tavanında Adiantum capillus-veneris Zöhrədarağı bitkisi sallanır. Alçaq boylu, sürünən kökümsovlu, sucaq yerlərdə bitən bitkidir. Nadir relikt növdür. Yarpaqları parlaq-yaşıl, enli-uzunsov, lələk şəkillidir.
Bu yer təkcə təbii gözəlliyi ilə deyil, insanlıq tarixi baxımından da mühüm əhəmiyyətə malikdir. Aparılan elmi-arxeoloji qazıntılar göstərir ki, Damcılı mağarası hələ daş dövründən bəri insanların məskəni olmuş, burada min illərlə insan həyatının izləri qorunub saxlanmışdır.
Zaman keçsə də, Damcılının əhəmiyyəti azalmamış, əksinə artmışdır. Müasir dövrdə də bu yeri tədqiqatçılar, turistlər, tarix və təbiətsevərlər ziyarət edirlər. Bəziləri buranı qədim tarixin izlərini araşdırmaq üçün, bəziləri isə sadəcə bulağın sərinliyini hiss etmək, təbiətlə təmasda olmaq üçün ziyarət edirlər.
Məşhur Azərbaycan şairi Səməd Vurğun Damcılının vurğunu olmuşdur. O, bu məkana tez-tez gəlmiş, bulağın suyundan içmiş və buradakı ecazkar təbiətdən ilham almışdır. Onun bu yerə heyranlığı o qədər idi ki, Damcılını Azərbaycanın birinci, dünyanın isə səkkizinci möcüzəsi adlandırmışdı. Bu ifadə təkcə poetik deyim deyil, Damcılının insanların yaddaşında və ruhunda necə iz qoyduğunun təsdiqidir.
Damjili Spring – A Mysterious Wonder of Nature
Damjili Spring is located on the southeastern foothills of Mount Avey, inside the Damjili cave campsite. The cave has a semicircular, arch-like shape, with a wide and open front. The height of the opposite side reaches approximately 4 meters. In Azerbaijani, “Damjili” means “water drop” and it is one of nature’s rare gems.
The Damjili cave campsite preserves several freshwater sources within its limestone walls. Water droplets flowing from within the rocks, between the strata, and along the leaves of mountain herbs collect in small natural basins known as “palms,” forming a pure, ice-cold spring. Hanging from the cave ceiling is the Adiantum capillus-veneris Venus hair fern plant. This is a low-growing, creeping rhizome plant that thrives in humid environments. It is a rare relict species, with shiny green, broad-lanceolate, feather-like leaves.
This place is significant not only for its natural beauty but also for its importance to human history. Scientific and archaeological excavations have shown that Damjili cave has been inhabited by humans since the Stone Age, preserving traces of human life for thousands of years.
Although time has passed, the significance of Damjili has not diminished—on the contrary, it has only grown. Today, researchers, tourists, historians, and nature lovers continue to visit this place. Some come to study the traces of ancient history, while others come simply to feel the coolness of the spring and to be in touch with nature.
Renowned Azerbaijani poet Samad Vurgun was a devoted admirer of Damjili. He often visited this site, drank from its spring, and drew inspiration from its enchanting nature. His admiration was so profound that he called Damjili the first wonder of Azerbaijan and the eighth wonder of the world. This expression is not merely poetic, but a testament to the deep impression Damjili has left on people’s memory and spirit.